تحقیق درمورد بررسی آثار و تبعات عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت بر رژیم ارزی کشو

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

عنوان پژوهش: بررسی آثار و تبعات عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت بر رژیم ارزی کشور

نام سازمان : بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران- اداره مطالعات و سازمانهای بین المللی

سال انتشار: 1382

چکیده طرح:

به علت اهمیت نرخ ارز در اقتصاد در چارچوب تعهدات برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و با فراهم سازی بستر مناسب از ابتدای سال 1381 سیستم چند نرخی ارز حذف و با یکسان سازی نرخ ارز، سیستم تک نرخی جایگزین آن و رژیم ارزی کشور نیز به «شناور مدیریت شده» تغییر یافت.

نرخ برابری ریال در مقابل سایر ارزها در بازار بین بانکی براساس میزان عرضه و تقاضای ارز تعیین می‌شود و بانک مرکزی در مواقع لزوم به منظور جلوگیری از نوسانات بیش از حد نرخ ارز در بازار مربوطه مبادرت به خرید و فروش ارز خواهد نمود.

بازار ارز بین بانکی ایران یک بازار عمده فروشی برای معاملات ارزی در برابر پول ملی است که قیمت ارز در آن براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. مشارکت‌کنندگان در بازار در تعیین نرخهای خرید و فروش ارز برای مشتریان خود و در میان یکدیگر آزاد هستند. مشارکت‌کنندگان در این بازار شامل معامله‌‌گران مجاز ، بانکهای تجاری عضو و بانک مرکزی می‌باشند. بانک مرکزی می‌تواند در این بازار به صلاحدید خود یا برای انجام معاملات ارز خارجی به حساب دولت یا به حساب خود اقدام به خرید و فروش ارز نماید. هدف بانک مرکزی ج.ا. ایران از شرکت در این بازار نیز افزایش ذخایر ارزی خود یا مقابله با نوسانات شدید نرخ ارز و بی‌نظمی‌های این بازار می‌تواند باشد . همچنین بانک مرکزی می‌تواند به منظور دفاع از یک نرخ یا یکنواخت کردن نوسانات بازار ارز، اقدام به معامله در بازار بین بانکی کند‌‌. اما دخالتهای بانک مرکزی به گونه‌ای نیست که نقش بازار در قیمت‌گذاری را تضعیف کند. بنابر این بانک مرکزی یک نقش نظارتی و نه کنترل مستقیم جریان ارز خارجی در بازار بین بانکی را به عهده دارد. سازمانهای مالی غیر بانکی حتی واحدهای اقتصادی بزرگ و مهم نمی‌توانند به طور مستقیم در این بازار شرکت کنند. علاوه بر بانکهای تجاری و بانک مرکزی ، برخی از معامله‌گران محلی ارز(صرافان) که دارای مجوز فعالیت در این بازارند می‌توانند به عنوان بازار ساز به افزایش نقدینگی و کارایی بازار کمک کنند. افراد عادی و مؤسسات نیز می‌توانند از طریق بانکها و یا معامله‌گران مجاز، در بازار بین بانکی اقدام به معامله ارز نمایند.

از آنجا که تأثیر عضویت ایران در WTO بر رژیم ارزی کشور به صورت آزادسازی نرخ ارز جلوه‌گر می‌شود، لذا در این طرح اثرات عضویت در WTO به صورت تأثیر آزادسازی ارزی بر متغیرهای کلان اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور مدلی طراحی شده است که تأثیر آزادسازی نرخ ارز را بر صادرات غیر نفتی، بر واردات و بر سرمایه‌گذاری مورد سنجش قرار دهد.

جهت مطالعه رفتار نرخ ارز در شرایط آزادسازی کامل، و تأثیر عوامل مختلف بر آن، مدل ذیل با توجه به شرایط اقتصادی کشور طراحی گردید.

که در آن:

نرخ بازار آزادBMER=

شاخص تورم CPI=

نرخ رسمی ارز OER=

ارزش تولید ناخالص داخلی واقعی بدون نفت CGDPNO=

ارزش افزوده بخش نفت =CV2

می‌باشند.

مدل مورد اشاره ، ابتدا براساس روش (دیکی- فولر پیشرفته) ADF مورد آزمون قرار گرفت و مشاهده شد که متغیرهای مدل در سطح، ناایستا بوده اما پسماندهای مدل، ایستا می‌باشند. بدین ترتیب، نتایج مدل به شرح زیر می‌باشند.

اعداد داخل پرانتز مقدار آماره t می‌باشند.

R2= 0/99

h= 2/1

آنچنانکه مشاهده گردید ضرایب کلیه متغیرهای مستقل در سطح یک درصد معنی‌دار بوده و از نظر علامت و جهت مطابق انتظار می‌باشند. در پیش‌بینی نرخ ارز در شرایط یکسان سازی مشاهده گردید که اگر رشد متغیرهای ارزش تولید ناخالص داخلی بدون احتساب نفت و ارزش افزده بخش نفت و شاخص قیمت مصرف کننده یا تورم (CPI) مطابق پیش‌بینی‌های برنامه سوم تحقق یابد. آنگاه انتظار می‌رود که نرخ ارز در شرایط یکسان سازی در دامنه 8200- 7800 ریال قرار گیرد.

- تأثیر بر صادرات غیر نفتی، به منظور بررسی تأثیرات نرخ ارز بر صادرات غیر نفتی مدل ذیل را در نظر گرفتیم.

که در آن :

صادرات غیر نفتی واقعی بر حسب میلیارد ریال CNOX=

ارزش تولید ناخالص داخلی واقعی بر حسب میلیارد ریالCGDP=

نرخ بازار آزاد ارز در دوره قبل = (BMER)t-1

صادرات غیر نفتی واقعی در دوره قبل DUP=

متغیر مجازی برای پیمان ارزی که در سالهای اعمال آن برابر با یک و در سایر سالها برابر صفر بوده است.

مدل فوق را ابتدا مورد آزمون ADF قرار دادیم و پس از تشخیص ایستایی پسماندها به تخمین مدل پرداختیم که نتایج آن به شرح زیر می‌باشند:

کلیه متغیرهای توضیحی در سطح یک درصد معنی‌دار بوده و علامت ضرایب متغیرهای مستقل مطابق انتظار می‌باشند. در برنامه سوم توسعه، رشد صادرات غیر نفتی بطور متوسط در هر سال 6/17 درصد می‌باشد. با حذف پیمان‌نامه ارزی و آزادسازی نرخ ارز، انتظار می‌رود که صادرات غیر نفتی با رشدی معادل 3/28 درصد بالاتر از میزان پیش‌بینی برنامه قرار گیرد، بدین معنی که با اجرای یکسان‌سازی نرخ ارز و حذف موانع صادرات غیر نفتی ، 5 واحد درصد بر رشد صادرات غیر نفتی افزوده خواهد شد و به سطح 6/22 درصد بالغ خواهد گردید.

تأثیر بر واردات، برای مطالعه تاثیرات نرخ ارز بر واردات ، مدل ذیل طراحی گردید:

که در آن :

ارزش واقعی واردات بر حسب میلیارد ریال CIM=

تولید ناخالص داخلی واقعی بر حسب میلیارد ریال ‍CGDP=

میانگین موزون نرخ ارز با وقفه یکساله =(WER)t-1

متغیر مجازی که به منزله کاهش شدید واردات در سال 1373 بوده است DUM73=

مالیات بر واردات واقعی با وقفه یکساله بر حسب میلیارد ریال t-1= (CPI) (IMTX)t-1

ارزش واقعی واردات در دوره گذشته = (CIM)t-1

مدل مورد اشاره ابتدا مورد آزمون ADF قرار گرفت و پس از تشخیص ایستایی و ثبات پسماندها به تخمین مدل پرداخته شد که نتایج آن به شرح ذیل می‌باشند: